Ünsüz yumuşaması (Ünsüzlerde yumuşama) nedir?
Ünsüzlerde yumuşama “p, ç, t, k” seslerinden biri ile biten kelimelere ünlü ile başlayan ekler getirildiğinde kelimenin sonundaki sert ünsüzler yumuşarlar ve “b, c, d, g, ğ” ye dönüşürler. Bu olaya ünsüzlerde yumuşama yani ünsüz yumuşaması denilmektedir.
Ünsüz yumuşaması örnekleri
1- Aşağıdaki ağaca(Ağaç->A) dikkat et.
2- Çocuğu(Çocuk->U) rahat bırakın.
3- Bizde ki senedin (Senet->in) süresi doluyor borcunuzu ödeyin lütfen.
Ünsüz yumuşaması özel durumlar
1- Sert ünsüzle biten eklerden sonra ünlüyle başlayan başka bir ek getirildiğinde yine “ünsüz yumuşaması” meydana gelir.
Örnek: 3 gün sonra tekra size geleceğiz (Gel->ecek->iz).
2- Sert ünsüzle biten bazı sözcüklerde “ünsüz yumuşaması (Ünsüzlerde yumuşama)” görülmez.
Örnek: Sen hukukun(hukuk->Un) üstünlüğüne güven miyormusun?
3- Tek heceli sözcüklerde Ünsüz yumuşaması (Ünsüzlerde yumuşama) kuralı olmaz.
Örnek: Senden böyle bir şey beklemezdim koçum (Koç->Um).
4- P, ç, t, k ünsüzleri ile biten özel adların sonuna ünlü ile başlayan bir ek getirildiğinde son harfteki yumuşama yazıma yansıtılmaz.
Örnek: İsmail'e verdiğin mektubu ilettim.
5- Yabancı dilden Türkçeye geçen sözcüklerde yumuşama olmaz.
Örnek: Yanında telefon kartı(Kart->ı) varmı acaba?
Örnek: Arkadaşının bisikleti (Bisiklet->i) çok güzelmiş.