SOX nedir?
SOX, Sarbanes Oxley, ABD ve Avrupa’da yaşanılan ekonomik krizler, ekonomik skandallar neticesinde yürülüğe girmiş olan yasanın adıdır.
Şirketlerin finansal raporlamaları üzerindeki kontrollerin iyileştirilmesini amaçlayan ve aynı zamanda etkin kurumsal yönetimi destekleyen bir çaba olarak görülen Yatırımcıyı Koruma Yasası veya diğer adıyla Sarbanes-Oxley yasası, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki borsalarda işlem gören halka açık şirketlerin tamamını kapsayacak şekilde 30 Temmuz 2002’de imzalanmıştır.
Yasanın 302 ve 404 numaralı maddeleri çerçevesinde şirketlerin finansal raporlamaları üzerindeki risklerin belirlenmesi, belirlenen risklere ilişkin kontrollerin dokümante edilmesi ve değerlendirilmesi zorunlu tutulmuş, kontrollerin etkinliğinden şirket yöneticileri direk olarak sorumlu tutulmuştur.
Yasa ile birlikte gelen ağır cezai yaptırımlar şirket yöneticileri başta olmak üzere tüm çıkar sahiplerini ve bağımsız denetçileri derinden etkilemiş, yasaya tabi tüm şirketler finansal raporlamaya yönelik iç kontrollerinin iyileştirilmesi için kapsamlı projeler başlatmışlardır.
SOX yasası'nın dezavantajları nelerdir?
SOX 2002 yasası, denetim sektöründe açık radikal önlemlere neden olmakla beraber, beraberinde çeşitli maliyetlerde getirmiştir. Söz konusu bu maliyetler, birçok anonim işletmenin halka açılmaktan vazgeçmeleri, üst düzey yöneticinin risk alma konusunda ihtiyatlı davranması ve böylelikle etkin bir işletme yönetimine ulaşılamaması, öte yandan muhasebe finansman personelinin iş yükünün artmasına kadar çeşitli başlıklar altında incelenebilir.
Sox yasası'nın Türkiye'ye etkileri nelerdir?
Ülkemizde, SOX 2002 Yasası sonrası Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) da düzenlemeler yapılmıştır. Bu bağlamda Seri: X No:19 tebliğ ilan edilmiş ve denetim sektöründe faaliyet gösteren denetim şirketlerinden söz konusu yasalara uymaları istenmiştir.
Bu doğrultuda, tez çalışmasının anket uygulamasının ilgili bölümlerinde, sektördeki tüm denetim işletmelerine söz konusu tebliğ ile ne kadar uyumlu olduklarını belirten bir anket uygulanmıştır.
Yollanan anket metinlerinin geri dönüş oranının düşük olması, denetim işletmelerinin SOX 2002 Yasasına ve SPK'nın yayınlamış olduğu ilgili tebliğe ilgisiz olmaları ve/veya bilgi vermekten kaçınmaları şeklinde yorumlanabilir.