Nitroselüloz nedir?

Selüloz'un nitrik asitle nitrolanmasından meydana gelen bir bileşiktir. İki cinsi vardır:

1. Di-nitroselüloz (kolodium pamuğu): Saf selülozun sülfürik ve nitrik asit karışımı ile işlenmesinden elde edilir. Eskiden film yapımında kullanılırdı.
2. Tri-nitroselüloz (barut pamuğu): İçinde yüzde 13'ten fazla azot vardır.

Her iki cins de önemli patlayıcıdır. Selülozun nitrat bileşiğinin yaygın ismi. Selülozik maddelerin nitrik esterleridir. Nitroselüloz, işlenmemiş selülozun lifli yapısının bir kısmını muhafaza eder. Nitroselüloz kolayca tutuşabilir ve ısıya dayanıklı olmayan bir maddedir. 150°C’nin üstünde genellikle tutuşur.

Gerek nemli, gerekse kuru nitroselülozun fünye yardımıyla patlatılabileceğinin keşfinden sonra 1860 yılında jelatin haline getirilmiş nitroselüloz güçlü bir patlayıcı olarak kullanılmaya başladı. Nitroselüloz kararlı bir madde değildir. Ayrışmasıyla teşekkül eden ürünlerde katolizör vazifesi görerek ayrışmayı hızlandırır ve patlamaya kadar gider.

Paul Vieille, ayrışma ürünlerinin katalizleyici tesirini önlemek için nitroselüloza kararlaştırıcı maddeler katarak, kararlı ve güvenilir barut türü olan dumansız barutu elde etti. Pamuk barutu bir nitroselülozdur. Asetonda çözünür. Barut yapımında ya tek başına veya nispeten düşük dereceli nitroselülozlarla karıştırılarak kullanılır.

Sözlükte “nitroselüloz” ne demek?

1. Kağıt yapımında kullanılan, pamuk ya da odun hamuru biçimindeki selüloz üzerine nitrik ve sülfürik asit karışımının etkimesiyle elde edilen selülozun nitrat esteri.

Nitroselüloz kelimesinin ingilizcesi

nitrocellulose
Köken: Fransızca