Mülk arazi nedir?

Mülk arazi, Osmanlı devletinde halkın elinde bulunan tamamen halka ait topraklara denirdi.

Mülk arazi, gerçek veya tüzel kişinin tam anlamıyla sahip olduğu, istediğinde satabildiği, istediğinde hibe veya vakf edebildiği, öldüğünde çocuklarına miras bırakabıldiği topraktır. Mülk arazide sahibinin her türlü tasarruf hakkı vardır. Bu tür topraklar ikiye ayrılırdı:

Öşür topraklar

Fetih sırasında Müslüman­lara ait olan veya ele geçirildiğinde Müslümanlara verilmiş olan topraklardır. Bu topraklar sahiplerinin mülkü olup, istedikleri gibi tasarruf edebilirlerdi. Bu mal sahipleri öldükleri zaman öldüklerinde toprakla­rı varislerine kalabiliyordu. Devlet bu toprak sahip­lerinden toprak üretim vergisi olan öşür (onda bir oranında alınan vergi) alırdı.

Haraci topraklar

Fetih sırasında Müslüman olmayan yerli halkın ellerinde “mülk” olarak bırakı­lan topraklardır. Bu şekildeki topraklarda öşrü top­raklar gibi sahipleri tarafından şahsi tasarrufa açık­tı. Miras bırakabilirdi. Yalnız bu topraklardan alınan vergi biraz farklıydı. Haraci topraklardan iki türlü vergi alınırdı.