Morfin nedir?
Uyuşturucu bir maddedir. Ağrıları ve öksürüğü dindirmekte kullanılır. Beyaz billurlar halinde olan morfin, bir alkaloittir.
Haşhaştan çıkarılır. İlk olarak 1804'te elde edilmiş, 1927'de yapı formülü bulunmuştur. Şiddetli ağrıları dindirmekte kullanılan morfin insanda büyük bir rahatlık hissi uyandırır. Buna aldanarak sık sık alınırsa alışkanlık yapar. Morfine alışmış insanlara «morfinoman» denir. Bu gibileri her ne pahasına olursa olsun morfin bulmaya çalışırlar.
Tedavi edilmezlerse bu İptila morfinomanları ölüme kadar götürür. Morfin alışkanlığını tedavi etmek için hastayı bir sağlık evinde sıkı bir kontrol altına almak gerekir. Hastaya çeşitli yatıştırıcı ilaçlar verilir; morfini unutması sağlanır. Afyonda yüzde on oranında bulunan, kuvvetli ağrı kesici özelliği olan bir alkaloid. Saf morfin; beyaz, billuri bir tozdur, suda çözünmez. Solunum ve öksürük merkezini uyuşturur.
Kusma merkezini uyarır, göz bebeklerini ileri derecede daraltır, kabızlık yapar, en büyük etkisi merkezi sinir sisteminde görülür. Geçici bir uyarılma devresinden sonra, sinir merkezleri felce uğrar ve kişi acıyı duymaz hale gelir. Morfin, kolaylıkla alışkanlık yapabilen bir maddedir. Bu yüzden alışanlar tarafından devamlı kullanılmaktadır.
Morfinin en çok kullanıldığı yer tıp alanıdır. Özellikle (0,01-0,02) gr dozda ameliyatlardan sonraki şiddetli ağrıyı azaltmada, ani ve şiddetli ağrı ile beraber olan durumlarda (yanık, kırık vs.) ve kanserli hastaların ızdırabını dindirmede işe yaramaktadır. Ayrıca şaşkınlık ve korkuyu da ortadan kaldırır, uykuya sebep olur. akut morfin zehirlenmesi: 0,05 gramda toksik tesir başlar, cilt altından 0,10-0,20 gr. ağızdan ise 0,20-0,40 gr alınan morfin öldürücü olabilir. Akut zehirlenmede; komaya meyil ve koma, solunum yavaşlaması, göz bebeklerinin küçülmesi, idrar etmekte güçlük görülür.
Morfinomani: Hastalık haline gelmiş, morfin kullanma alışkanlığıdır. Başlangıçta ferahlık ve rahatlık verir, aynı durumu elde etmek için gittikçe daha yüksek dozda alınmağa başlanır, ama kısa sürede bedeni ve zihni yorgunluklar ve bozukluklar ortaya çıkar, irade ve ahlak duyguları yok olur. Morfin bulamayınca kriz geçirir. Morfinmanlara daha çok, ahlak yapısı bozuk ve manevi eğitimi zayıf olan batı toplumunda rastlanmaktadır.
Morfini zevk için kullanma ve buna alışma haline morfinomani, bu hale gelen tutsak kişilere de morfinman adı verilir. Tedavide morfin 0,01-0,02 gramlık dozlarda kullanılmasına karşı, morfine alışanlarda bu doz kısa sürede 0,1-0,2 gr gibi çok yüksek seviyelere çıkar. Morfine ilk alışma günlerinde kişi küçük dozlarla kendini mutlu, rahat ve güçlü hisseder. Bu döneme “morfin ile balayı dönemi” denir. Günleri ilerleyip, dozlar arttıkça bu rahatlık ve güçlükleri kaybolur. Artık kişi morfine tutsak hale gelmiştir. Morfin bulamadığı zaman korkunç belirtiler ortaya çıkacağını bilir ve kullanmayı sürdürür.
Eksiklik belirtileri; günde birkaç defa gerekli dozu alan morfinman, vakti geldiğinde ani bir içgüdüyle morfini bulmaya çalışır, elbiselerini çıkarmaya bile fırsat bulamadan enjeksiyonu yapar. Bu doz bulunamazsa, esneme, salya artması, aksırma, titreme, kramplar, kusma, terleme, tüylerin diken diken olması, ishal, kalbde atım bozuklukları, şiddetli sıkıntı, şuur bulanıklığı hali, hatta kalp durması olabilir. Günümüzde morfinmanların tedavisi modern kliniklerde psikiyatrik tedavi ile ilaç tedavisi birlikte yürütülerek yapılmaktadır.
Sözlükte “morfin” ne demek?
1. Afyonda yüzde on oranında bulunan, uyuşturucu, önemli bir alkoloit.
Morfin kelimesinin ingilizcesi
n. morphine, morphia
Köken: Fransızca