Küresel kon düzeneği nedir?

Küresel koordinat sistemlerini kullanma amacımız küre üzerindeki bir noktanın yerini ve hareketini anlamlı olarak belirleyebilmektir. Bunun için belirli tanımlamalara ve elemanlara ihtiyacımız vardır. Bunlar; temel düzlem çemberi, başlangıç yarı çemberi, ölçme yönü ve sınırları belirlenmiş iki açıdır.

Temel Düzlem: Kürenin merkezinden geçen amaca uygun olarak seçilen herhangi bir düzlemdir. Bütün düzenek bu düzlem üzerine kurulur ve temel düzlemin küre yüzeyi ile ara kesiti “temel düzlem çemberi” dir.

Uçlak (Kutup) Noktaları: Temel düzleme çıkılan dikmenin gök küresini deldiği noktalara kon düzeneğinin uçlak noktaları denir.

Başlangıç Yarı Çemberi: Temel düzlemin uçlaklarından geçen bir yarı çemberdir. Açılardan biri başlangıç yarı çemberine göre ölçülür. Uçlaklardan geçen yarı çemberlerden herhangi biri, isteğe ve amaca göre, başlangıç çemberi olarak seçilebilir.

Düşey Çember: Kon düzeneğinin uçlak (kutup) noktalarından ve gök cisminden geçen yarı çember. Düşey çemberler, kon düzeneğinin temel çemberi ile dik kesişir. Yatay ve düşey olmak üzere iki açı tanımlanır.

Yatay Açı: Temel çember üzerinde, başlangıç çemberinden başlayarak gök cisminin düşey çemberine kadar olan yay veya bu yayı gören merkez açıdır. Ölçüm yönü ve sınırları belirtilmelidir.

Düşey Açı: Gök cisminin düşey çemberi boyunca temel çemberden itibaren gök cismine kadar olan yay veya bu yayı gören merkez açı olarak tanımlanır.

Kon düzeneği tanımlanırken düşey çemberlerden, yatay ve düşey iki açıdan bahsetmiştik. Bunlar genel adlandırmalardır. Amaca uygun tanımlanan bir kon düzeneğinde düşey çemberlere, yatay ve düşey açılara kon düzeneğinin kendine özgü adlar verilir.