Kayın nedir?

Gövdesi gri renkli, düz ve yüksek, yaprakları İnce ve güzel bir orman ağacıdır. Erkek ve dişi çiçekleri ayrı ayrıdır. Kerestesi serttir. Mobilya ve çiftlik aletleri yapımında kullanılır. Familyası, kayıngiller olup Türkiye’de yetiştiği yerler, Marmara, Ege, Karadeniz bölgesidir.Kışın yaprağını döken çiçekleri bir cinsli orman ağaçları. Yapraklarının kenarları girintili, ince tüylü ve uçları sivridir.

Çiçek durumları kedicik şeklindedir. Meyvelerinin dip kısımlarında kupula adı verilen kadeh şeklinde bir çanak bulunur. Gölgede yetişen ağaçlardandır. Kökleri orta derinliğe kadar iner. Azami 700-800 sene yaşayabilir. Şah ve filizden büyüyebilir. Kayın ağacının gövdesi ince, çatlaksız ve kırçıl renkli bir kabukla sarılmış silindir biçimindedir.

Kışın yaprağını döken orman ağaçlarıdır. Sürgünler pseudoterminal tomurcukludur ve yan tomurcuklar iki sıralı sarmal dizilirler. Çok sayıda pullarla örtülmüş bulunan iğ biçimindeki sivri uçlu ve büyük tomurcuklarsürgünlere yatık değil, onlarla açı yapacak şekilde dizilmiştir. Yaprak ayası dişli veya düzdür; nispeten kısa bir sapı, zamanla dökülen şerit halinde kulakçıkları vardır. Açık gri veya koyu gri renkli kabukları ağaçların hayatı boyunca çatlamadan düz ve pürüzsüz kalır. Üç köşeli kızılkestane renkli, sert kabuklu meyve nus büyüktür.

Olgulaşınca kupula 4 parçaya ayrılır. İçindeki 2 adet nus meyve dökülür. Meyvelerin tohumu yağlıdır. Kayın tomruğundan elde edilen kereste mamulleri çatlamaya çok müsait olduğundan dolayı sert hava alan yerde ve güneş ışığına maruz bırakılmaması gerekir.İmkanlar müsait ise tam reaksiyon almak için kereste fırınlarına sokularak 15 gün ile 6 ay arasında fırınlanması gerekmektedir. Ağaç içerisindeki nem ile işleme yapıldığında ağaç şekil değiştirip yamulmalar çarpılmalar olabilir.

Kayın ağacının 10 kadar türü vardır. Memleketimizde Doğu kayını(Fagus orientalis) yayılmıştır. Kayın ağacının kerestesi ısıya ve rutubete karşı hassastır. Fırınlanarak mobilya imalinde bilhassa kontraplak yapımında kullanılır. Genç kayın ağaçlarından maden direği yapımında faydalanılır. Avrupa kayını (Fagus silvatica)nın tohumlarından elde edilen yağ, yemek yağı olarak margarin endüstrisinde kullanılır. Kayın katranının distilasyonundan antiseptik olarak kullanılan kreozot elde edilir. Bu da dıştan romatizma ve deri hastalıklarına karşı kullanılır.

Sözlükte “kayın” ne demek?

1. Karı ya da kocaya göre birbirlerinin erkek kardeşi, kayınbirader.
2. Kayıngillerin örnek bitkisi olan, kerestesi beyaz bir orman ağacı (fagus silvatica).

Cümle içinde kullanımı

Sabahleyin kaynım beni bir katıra bindirdi.
– H. E. Adıvar

Kayın kelimesinin ingilizcesi

[Kayin] v. slip, slide, glide, skate, ski, glissade, lapse, prolapse, slither
adj. in-law
n. beech